Bykowski Jaksa Juliusz Jan (1844–1915), profesor politechniki lwowskiej, syn Stanisława Jakuba, ziemianina, i Franciszki z Kuczyńskich, ur. 11 IV w Sawczynie w pow. sokalskim (woj. lwowskie). Nauki pobierał w szkole normalnej w Żółkwi (1853–5), w szkole realnej we Lwowie (1855–61), akademii technicznej we Lwowie w l. 1861–7, wreszcie na wydziale mechanicznym politechniki w Wiedniu 1866–7. W styczniu 1863 usiłował dotrzeć do oddziału Czachowskiego, kilkakroć aresztowany z rozmaitymi towarzyszami, zdołał jednak wydostać się z więzień i dotarł do oddziału Jungi, z którym wziął udział w potyczce z kozakami pod Różańcami. Gdy oddział, nie mogąc złączyć się z Czachowskim wrócił do Galicji, B., wyleczywszy się z choroby, jakiej nabawił się w czasie wyprawy, zaciągnął się do oddziału generała Wysockiego, kompanii Narbuta. Przeszedłszy na Wołyń, brał udział w bitwie pod Radziwiłłowem, po której generał cofnął się do Galicji i złożył broń. Kilkakrotne próby przedarcia się w Hrubieszowskie nie powiodły się, dopiero w październiku dotarł B. do oddziału Waligórskiego, gdzie został podoficerem w 3 kompanii strzelców kapitana Fernländera. Kompania ta we wsi Irena po fałszywym alarmie została zapomniana i odcięta od głównych sił, a wreszcie wyparta do Galicji, gdzie zakopawszy broń rozprószyła się. Czwartej próbie przedarcia się przez kordon przeszkodził tyfus, na który B. zapadł w Krakowie w marcu 1864. Po ukończeniu studiów technicznych został B. w r. 1869 inżynierem przy budowie drogi żelaznej czerniowieckiej w Stanisławowie, na którym to stanowisku pozostawał do 1872, następnie od 1873 do 1875 pracował jako inżynier w warsztatach kolei Karola Ludwika we Lwowie. W r. 1876 powołany na stanowisko zastępcy profesora politechniki lwowskiej, został w r. 1877 nadzwyczajnym, a w r. 1881 zwyczajnym profesorem technologii mechanicznej. Kilkakrotnie był dziekanem wydziału mechanicznego, a w r. 1883/4 rektorem politechniki lwowskiej. Prósz prac drobniejszych wydał Podręcznik mechanicznej technologii 3 t. (Lw. 1896–7). Pracował też na polu heraldyki i historii rodu, jakoteż zajmował się sprawami społecznymi i politycznymi, publikując artykuły bezimiennie w »Dzienniku Lwowskim« w związku ze sprawą ruską. Od 1888 był członkiem komisji dla spraw przemysłowych przy galicyjskim Wydziale Krajowym. Był czynnym członkiem kilku towarzystw naukowych i zawodowych, od r. 1877 honorowym członkiem Czytelni Akademickiej we Lwowie. W r. 1908 przeszedł na emeryturę, otrzymując tytuł radcy dworu. Zmarł 11 XI 1915 we Lwowie, gdzie został pochowany.

»Czas« 1915; dokumenty i zapiski rodzinne.

Red.